Wielka Nowenna przed Miellenium chrztu Polski (1957-1966):

Z  wewnętrznej więzi Księdza Prymasa z Maryją powstał program obrony ducha Narodu przez Jasnogórskie Śluby i Wielką Nowennę: „Myśli o odnowieniu Kazimierzowych Ślubów w ich trzechsetlecie zrodziły się w mej duszy w Prudniku, w pobliżu Głogówka, gdzie król Jan Kazimierz i prymas Leszczyński przed 300 laty myśleli nad tym, jak uwolnić Naród z podwójnej niewoli: najazdu obcych sił i niedoli społecznej. Gdy z kolei mnie przewieziono tym samym niemal szlakiem, jaki przebył król w drodze do Lwowa – z Prudnika na południowy wschód – jechałem z myślą: musi powstać akt ślubowań odnowionych” (19 sierpnia 1957 roku).

W Komańczy, 16 maja 1956 roku, w dzień świętego Andrzeja Boboli, Ksiądz Prymas napisał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu. Sama decyzja, aby je napisać, nie była łatwa: „Wydawało się wtedy, że nie pora rozwijać skrzydeł do lotu, skoro Pan Bóg nie pozwala wrócić do diecezji (…). Byłem przecież in vinculis pro Ecclesia” (31 grudnia 1966 roku).
„Czułem, że wielką chwałę Królowej Polski ktoś musi okupić. Że za nowy Jej triumf wśród ludu wierzącego trzeba wiele zapłacić. Że duchowe odrodzenie Narodu, podjęte w Jej Imię na progu Tysiąclecia przez odnowienie Ślubowań, musi bardzo kosztować” (2 listopada 1956 roku).

Ksiądz Prymas pragnął, aby program Ślubów Jasnogórskich wszedł w codzienne życie Polaków. Chciał niejako wprowadzić Matkę Chrystusową w konkretną rzeczywistość bytowania Narodu, aby obronić jego najistotniejsze wartości. Dlatego treść Ślubów Jasnogórskich uczynił duszpasterskim programem na dziewięć lat tak zwanej Wielkiej Nowenny. Czas obrony wiary w sercach ludzi wobec nieustającej walki przeciwko Bogu i przeciwko Kościołowi.

3 maja 1957 roku Ksiądz Prymas zainaugurował na Jasnej Górze Wielką Nowennę, czyli dziewięcioletnią modlitwę i pracę nad wypełnieniem Ślubów Jasnogórskich przed Jubileuszem Tysiąclecia Chrześcijaństwa Polski.

Każdy rok Wielkiej Nowenny rozpoczynał się w niedzielę po 3 maja ponowieniem Jasnogórskich Ślubów Narodu we wszystkich parafiach w Polsce. Niezależnie od tego ponowienia, w każdą rocznicę złożenia Ślubów, to znaczy 26 sierpnia, były one odnawiane bardzo uroczyście na Jasnej Górze przez Prymasa Polski i episkopat. Zwyczaj ten został utrzymany, tak że do dziś 26 sierpnia jest dniem ponowienia Jasnogórskich Ślubów Narodu.

Program Wielkiej Nowenny polegał na wprowadzeniu w życie poszczególnych przyrzeczeń Ślubów Narodu. I tak obejmował on:

• I Rok 1957/1958 miał jako temat obronę wiary pod hasłem: „Wierność Bogu, Krzyżowi, Ewangelii, Kościołowi i jego Pasterzom”.
• II Rok 1958/1959, poświęcony życiu w łasce uświęcającej, otrzymał hasło: „Naród wierny łasce”.
• III Rok 1959/1960, rok obrony życia, zwłaszcza dzieci nienarodzonych, przebiegał pod hasłem: „Życie jest światłością ludzi”.
• IV Rok 1960/1961, rok wierności małżeńskiej, pod hasłem: „Małżeństwo – sakrament wielki w Kościele”.
• V Rok 1961/1962, rok rodziny katolickiej, pod hasłem: „Rodzina Bogiem silna”.
• VI Rok 1962/1963, poświęcony młodzieży, głosił hasło: „Młodzież wierna Chrystusowi”.
• VII Rok 1963/1964, rok miłości i sprawiedliwości społecznej, miał za hasło: „Abyście się społecznie miłowali”.
• VIII Rok 1964/1965 poświęcony walce z wadami narodowymi głosił: „Nowy człowiek w Chrystusie”.
• IX i ostatni Rok Wielkiej Nowenny, 1965, zakończony 31 grudnia, był poświęcony czci Matki Najświętszej i przebiegał pod hasłem: „Weź w opiekę Naród cały”.
• Rok Milenijny – 1966 – rozpoczął się 1 stycznia uroczystym biciem w dzwony we wszystkich kościołach w Polsce.

Cały ten program miał więc cele moralne i społeczne. Chodziło o odnowę ducha Narodu i to w tych punktach, które były najbardziej zagrożone w życiu Polaków. Był to program wyrywający Polaków z wewnętrznej apatii spowodowanej latami wojny i okupacji, program, który Prymas Polski często przedstawiał w swoich wypowiedziach. Na przykład w kazaniu do górali tatrzańskich – w 1957 roku – powiedział: „Pragniemy, żeby cały Naród podniósł się, otrząsnął z siebie «smutki i zwątpienia», spojrzał z dołów i mroków najrozmaitszych – w górę, w słońce Boże. Naród musi się wewnętrznie przemienić, żeby mógł się piąć wzwyż. Nie chcemy pełzać po ziemi”.

Jako duchowe wsparcie dla tak olbrzymiej pracy zostało podjęte Nawiedzenie przez kopię Obrazu Jasnogórskiego wszystkich parafii w Polsce.

Maria Okońska
(frag. książki: Wszystko postawił na Maryję)